अनामिका,एक हिरकणी नव्या युगाची
निपाणी नगरी प्रतिनिधी (20)
काही यशोगाथा गाजतात, लोक त्यांचं कौतुक करतात, त्यांच्यावर चित्रपट बनतात. पण काही यशोगाथा अशाही असतात, जी प्रकाशझोतात येत नाहीत, तरीही त्या तितक्याच प्रभावी असतात. अशाच एका स्त्रीची गोष्ट आहे – अनामिका महाराष्ट्रातील एका लहानशा खेड्यात जन्मलेली. तिच्या गावात शिक्षणाला फारसं महत्त्व दिलं जात नव्हतं, विशेषतः मुलींच्या शिक्षणाला. तिचे वडील शेतकरी आणि आई गृहिणी. घरची परिस्थिती बेताची असल्यामुळे वडिलांनी ठरवलं की मुलांना जेमतेम शिक्षण दिलं तरी पुरेसं. पण अनामिकाला लहानपणा पासून शिकण्याची आवड होती. शाळेत जाण्यासाठी तिला दररोज चार किलोमीटर चालावं लागायचं. तरीही तिनं कधी कंटाळा केला नाही. अभ्यासात ती हुशार होती, पण दहावीपर्यंत पोहोचताच तिच्या घरच्यांनी तिचं लग्न ठरवण्याचा निर्णय घेतला. तिला वाटलं होतं की आपले स्वप्नं संपले, पण तिनं हार मानली नाही. अनामिकाने आपल्या शिक्षकांची मदत घेतली. त्यांनी तिच्या वडिलांना समजावलं की ती हुशार आहे. आणि पुढे शिकल्यास तिचं भविष्य उज्ज्वल होईल. अखेरीस, आई-वडिलांनी तिला बारावीपर्यंत शिकण्याची संधी दिली. बारावीनंतर तिनं शिष्यवृत्ती मिळवून शहरात जाऊन अभियांत्रिकी शिक्षण घ्यायचं ठरवलं. तिच्यासाठी हा प्रवास सोपा नव्हता. नवीन शहर, वेगळं वातावरण आणि आर्थिक अडचणींनी तिला अनेकदा खचवण्याचा प्रयत्न केला. तिनं शिकतानाच पार्ट-टाइम नोकऱ्या केल्या – कधी ट्युशन घेतल्या, कधी लायब्ररीत मदत केली, तर कधी लहान-मोठी कामं करून पैसे साठवले. नवीन वाटचाल आणि करिअर शेवटी, तिच्या मेहनतीचं चीज झालं. अभियांत्रिकीच्या शेवटच्या वर्षी तिला एका मोठ्या कंपनीत इंटर्नशिप मिळाली. तिच्या कामगिरीमुळे कंपनीने तिला पूर्णवेळ नोकरीची संधी दिली. एका गरीब शेतकरी कुटुंबातून आलेली मुलगी आता एका मोठ्या आयटी कंपनीत अभियंता म्हणून काम करू लागली. अनामिकाने यश मिळवलं, पण ती इथेच थांबली नाही. तिला माहिती होतं की अजूनही अनेक मुली अशाच परिस्थितीतून जात आहेत. म्हणूनच, तिनं एक स्वयंसेवी संस्था स्थापन केली, जी ग्रामीण भागातील मुलींना मोफत शिक्षण, मार्गदर्शन आणि आर्थिक मदत पुरवते. आज, तिच्या मदतीने शेकडो मुलींना शिक्षण घेण्याची संधी मिळाली आहे. काहींनी उच्च शिक्षण घेतलं, काहींनी स्वतःचा व्यवसाय सुरू केला, तर काहींनी सरकारी नोकऱ्या मिळवल्या. अनामिकाची गोष्ट प्रसिद्ध नाही. तिनं पुरस्कार जिंकले नाहीत, टीव्हीवर मुलाखती दिल्या नाहीत, पण ती अनेकांच्या जीवनात प्रकाश बनून आली. हीच खरी यशोगाथा असते – जिथे यश केवळ वैयक्तिक नसतं, तर इतरांच्या आयुष्याला देखील उजळ करतं. अनामिका सारख्या अनेक स्त्रिया आहेत, ज्या कुणालाही माहीत नाहीत, पण त्या समाजासाठी खऱ्या अर्थाने नव्या युगाच्या हिरकणी आहेत.
कु. सुजाता सखाराम कोळी
