आज आंतरराष्ट्रीय चहा दिन : कपातली संस्कृती, इतिहास आणि आधुनिक रूप!
निपाणी, 21 मे (निपाणी नगरी.कॉम)
असं म्हणतात चहा पिण्यासाठी वेळ नसतो, पण चहा वेळेला घ्यावा लागतो..
आज, 21 मे रोजी आंतरराष्ट्रीय चहा दिन साजरा केला जातो. जगभरातील कोट्यवधी लोकांची सकाळ जीने सुरू होते – तो “चहा” आज एका खास दिवशी आपल्या केंद्रस्थानी आला आहे. चहा म्हणजे केवळ एक गरम पेय नाही, तर तो आहे आपली ओळख, आपली सवय, आपली भावना आणि संवादाचा एक सजीव माध्यम..
चहाचा इतिहास : चीनमधील औषधा पासून जगभरातील पेयापर्यंत....
चहाचा जन्म चीनमध्ये सुमारे ५००० वर्षांपूर्वी झाला, अशी आख्यायिका आहे. सम्राट शेन नुंग यांच्या काळात एका झाडाच्या पानांपासून हा अर्क तयार झाला, जो पुढे ‘टी’ या नावाने प्रसिद्ध झाला. चीन आणि जपानमध्ये हा चहा आध्यात्मिक व औषधी उपयोगासाठी वापरला जात होता.
१६व्या शतकात ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनी चहाला भारतात घेऊन आली. त्यांनी आसाम, दार्जिलिंग, निलगिरी अशा डोंगराळ भागांत मोठ्या प्रमाणावर चहा उत्पादन सुरू केले. आज भारत हा जगातील आघाडीचा चहा उत्पादक आणि निर्यातदार देश आहे.
काळानुसार बदललेली चहाची रूपं…
पूर्वी चहा म्हणजे फक्त काळ्या पाण्यात उकडलेले पाने. पण आज: दूधाचा चहा – मसाला चहा, कटिंग चहा, आद्रक चहा ग्रीन टी, हर्बल टी, ब्लॅक टी, व्हाईट टी – आरोग्यदायी पर्याय बबल टी, फ्लेवर्ड टी, कोल्ड टी – युवांमध्ये लोकप्रिय आहे. यातून असं दिसून येते की चहा काळाच्या ओघात केवळ बदलला नाही, तर सतत नव्या रूपात समोर आला.
चहा म्हणजे फक्त पेय नव्हे, ती आहे भावना…
भारतात चहा ही एक संवादाची आणि स्नेहाची सुरुवात आहे. कोणतंही नातं, व्यवसाय किंवा मैत्री – “एक कप चहा घेऊ या” या वाक्याने सुरू होतो.
चौकातील टपरी वरची कटिंग चहा, ऑफिसमधील टी-ब्रेक, घरी पाहुण्यांच्या स्वागतातला दूध मसाला चहा, आणि रेल्वे प्लॅटफॉर्म वरचा “चहाऽऽ गरम!”हे सगळं केवळ चहा नाही, तर आपल्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग आहे.
आजच्या दिवशीचा खरा हेतू : शेतकऱ्यांपासून ग्राहकांपर्यंत कृतज्ञता….
हा दिवस UN (संयुक्त राष्ट्रसंघ) यांच्या पुढाकाराने २०२० पासून अधिकृतपणे साजरा केला जात आहे. यामागचा उद्देश म्हणजे: चहा उत्पादक शेतकरी आणि कामगारांचे योगदान मान्य करणे शाश्वत शेती आणि फेअर ट्रेडचा प्रचार करणे चहा उद्योगात नवीन संधी आणि नावीन्यतेला चालना देणे
तुमच्या कपातलं जग….
चहाने तुमच्या आयुष्यात काय दिलं? थकवा दूर केला? एखादी मैत्री जुळवली? एकांतात साथ दिली? तर मग आजच्या दिवशी, एक कप चहा उचलून त्यासाठी आभार व्यक्त करा.
निष्कर्ष : चहा म्हणजे भारताच्या मनाची उब….
जग बदललं, चहाच्या पद्धती बदलल्या, पण चहा प्यायची गरज आणि इच्छा अजूनही तशीच आहे. आज आंतरराष्ट्रीय चहा दिनाच्या निमित्ताने, आपल्या चहा संस्कृतीला सलाम करूया – मिटक्या घेऊन, स्मितहास्य करत.
चहा म्हणजे फक्त गरम पाणी नाही, ते आहे संवादाचं, संस्कृतीचं आणि स्नेहाचं सौंदर्य!”
