(Gurupournima) गुरुपौर्णिमा – गुरु-शिष्य परंपरेच्या सन्मानाचा उत्सव!
गुरूपौर्णिमेचे औचित्य साधत प.पु.परमात्मराज महाराजांच्या "शिप्रोत"(Shiprot) ग्रंथाचा प्रकाशन सोहळा!
निपाणी नगरी (21) संभाजी दत्तात्रय पाटील, कागल-सौंदलगा.
आजचा गुरुपौर्णिमा हा एक महत्त्वाचा सण आहे, जो गुरु-शिष्य परंपरेचा सन्मान आणि आदर करण्यासाठी साजरा केला जातो. हा सण आपल्या जीवनात गुरूंच्या मार्गदर्शनाचे महत्त्व आणि त्यांचे अमूल्य योगदान याची जाणीव करून देतो. गुरुपौर्णिमेच्या निमित्ताने आपण आपल्या गुरूंचे आशीर्वाद घेतले पाहिजे आणि त्यांच्या शिकवणीचे पालन करून आपल्या जीवनाचे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी प्रयत्न केला पाहिजे. यंदाही 21 जुलै 2024 रोजी गुरुपौर्णिमेनिमित्त आडी (ता. निपाणी) येथील दत्त देवस्थान मठामध्ये परमपूज्य परमात्मराज महाराज यांच्या मार्गदर्शनाखाली व सानिध्यात विविध कार्यक्रम होत आहेत. यावेळी महाराजांच्या शिप्रोत या ग्रंथाचा प्रकाशन सोहळा होत आहे, हा दुग्ध-शर्करा योग आहे. त्यानिमित्त…
गुरुपौर्णिमा हा सण भारतीय उपखंडात विशेषत: भारत, नेपाळ, आणि भूतानमध्ये मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो. गुरुपौर्णिमा हा आषाढ महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी साजरा केला जातो. हा दिवस महर्षि व्यास यांच्या जन्मदिनाच्या निमित्ताने साजरा केला जातो, ज्यांनी महाभारताचे लेखन आणि संपादन केले.
गुरुपौर्णिमेचे महत्त्व
गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी गुरु-शिष्य परंपरेचा सन्मान करण्यात येतो. गुरूंनी आपल्या शिष्यांना जीवनाच्या विविध अंगांमध्ये शिक्षण दिले आहे. हे शिक्षण केवळ शैक्षणिकच नसून, जीवनातील विविध अनुभवांवर आधारित असते. गुरूंच्या मार्गदर्शनाने शिष्यांनी आपले जीवन अधिक समृद्ध केले आहे. त्यामुळे गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी गुरूंचा आदर आणि कृतज्ञता व्यक्त करणे हे अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते.
महर्षि व्यास
महर्षि व्यास यांचा जन्म आषाढ महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी झाला असल्यामुळे हा दिवस गुरुपौर्णिमा म्हणून ओळखला जातो. व्यासांनी महाभारत, ब्रह्मसूत्र, आणि अनेक पुराणांची रचना केली आहे. त्यांचे कार्य भारतीय धर्म, संस्कृती आणि साहित्य यांना अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. त्यांच्या शिक्षणाच्या मार्गदर्शनामुळे अनेक शिष्यांनी उच्च अध्यात्मिक, साहित्यिक, आणि तात्त्विक ज्ञान प्राप्त केले आहे.
गुरुपौर्णिमेची परंपरा
गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी शिष्यांनी आपल्या गुरूंना आदरांजली वाहून त्यांना त्यांच्या मार्गदर्शनासाठी धन्यवाद द्यावे. या दिवशी शिष्यांनी आपल्या गुरूंना फुले, फळे, वस्त्र, आणि इतर वस्तू भेट देऊन आदर व्यक्त करावा. काही ठिकाणी विशेष पूजाअर्चा आणि आरतीचे आयोजन केले जाते. गुरुपौर्णिमेच्या निमित्ताने विविध सांस्कृतिक कार्यक्रम, व्याख्याने, आणि सत्संगाचे आयोजनही केले जाते.
वेदांतील गुरुपौर्णिमा
वेदांमध्ये गुरु-शिष्य परंपरेला अत्यंत महत्त्व दिले आहे. गुरूंनी आपल्या शिष्यांना वेदांचा, उपनिषदांचा, आणि इतर शास्त्रांचा ज्ञान दिला आहे. वेदांमध्ये सांगितले आहे की, “गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णुः गुरुर्देवो महेश्वरः। गुरु साक्षात परब्रह्म तस्मै श्रीगुरवे नमः॥” म्हणजे गुरु हे ब्रह्मा, विष्णू, आणि महेश्वर यांचे प्रतिरूप आहेत. गुरु हे परब्रह्माचे प्रतीक असल्यामुळे त्यांना आदर आणि कृतज्ञता व्यक्त करणे हे अत्यंत आवश्यक आहे.
आधुनिक काळातील गुरुपौर्णिमा
आधुनिक काळात गुरुपौर्णिमा विविध शैक्षणिक संस्था, विद्यालये, आणि विद्यापीठांमध्ये साजरी केली जाते. या दिवशी विद्यार्थ्यांनी आपल्या शिक्षकांचे आशीर्वाद घेऊन त्यांना त्यांच्या शिक्षणासाठी धन्यवाद द्यावे. अनेक ठिकाणी विशेष कार्यक्रमांचे आयोजन करून विद्यार्थ्यांनी आपल्या शिक्षकांच्या योगदानाची जाणीव करून दिली जाते.
गुरुपौर्णिमेचा संदेश
गुरुपौर्णिमा हा सण आपल्या जीवनात गुरूंच्या महत्त्वाचे स्मरण करून देतो. गुरूंच्या मार्गदर्शनामुळे आपण आपल्या जीवनाच्या विविध क्षेत्रांमध्ये यशस्वी होऊ शकतो. गुरुपौर्णिमेच्या निमित्ताने आपण आपल्या गुरूंना आदर आणि कृतज्ञता व्यक्त करणे, त्यांच्या शिकवणीचे पालन करणे, आणि त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली जीवनाचे उद्दिष्ट साध्य करणे हे आपले कर्तव्य आहे.
सद्गुरूंचा अवतार उद्धारासाठी….
जगातील सर्वात प्राचीन संस्कृतीचे आपण प्रतिनिधी आहोत. मंदिरे, सण आणि संस्कृती हा येथील गाभा आहे. यामधील गुरुपौर्णिमेला असलेले स्थान विशेष आहे. देव जरी भक्ताहून श्रेष्ठ मानला तरी भक्तामुळेच देवाला देवपण प्राप्त होते, हे सत्य आहे. प्रथम भक्त व नंतर देव असतो. या दोघांमधील दुवा म्हणजेच सद्गुरु होय. प्रपंच अथवा परमार्थाद्वारे सुखप्राप्तीची धडपड चालू असते, अशावेळी देवास किंवा सद्गुरु भावाशिवाय दुसऱ्या कशाचीच अपेक्षा नसते. सद्गुरूंचा अवतार जगात उद्धारासाठी असतो. मानवी जीवन समाधानी व्हावे, शांत व तृप्त व्हावे, म्हणजेच परमतत्वाशी समरस व्हावे, ही सद्गुरूंची प्रामाणिक आंतरिक तळमळ असते. त्यासाठी ते अवतारीत होतात. समाजातील नष्टप्राय होत असलेल्या जीवन मूल्यांची आचार व विचारातून पुनर्बांधणी करून सशक्त समाज निर्मितीसाठी गुरूंचे अवतरण होत असते. गुरूंच्या मागे जाऊन जीवनाच्या धन्यतेची परंपरा भारतीय संस्कृतीमध्ये आहे.
परमपूज्य परमात्मराज महाराजांमुळे अनेकांच्या जीवनाचे सोने…
आयुष्याच्या वाटचालीत जीवनाच्या वेगवेगळ्या क्षेत्रातील ज्ञान येणाऱ्या व्यक्ती म्हणजेच गुरु असतात. गुरु ही संकल्पना जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात अपरिहार्य आहे. आपल्या हिंदू धर्मात गुरु-शिष्यांची परंपरा अनादि काळापासून चालत आली असून ती पुढे अशीच चालू राहणार आहे. गुरूंचे महात्म्य प्रत्येक जाती, धर्म व पंथांनी मान्य केले आहे. गुरु म्हणजेच देव हा भाव व्यक्त करण्यासाठी आपण आषाढ पौर्णिमा हा दिवस गुरुपौर्णिमा म्हणून साजरा करतो. आडी (ता. निपाणी) येथील दत्त देवस्थान मठामध्ये परमपूज्य परमात्मराज महाराज यांच्या मार्गदर्शनाखाली गुरुपौर्णिमेदिवशी विविध कार्यक्रमांसह महाराजांच्या प्रवचनाचा कार्यक्रम असतो. त्यांच्या अमृतवाणीने अनेकांच्या जीवनाचे सोने झाले आहे. त्यामुळेच त्यांच्या दर्शनासाठी दररोज भाविक गर्दी करतात. गुरुपौर्णिमेदिवशी त्यांच्या दर्शनासाठी मोठी गर्दी होत असते.
अध्यात्मिक मार्गाने मार्गदर्शन….
गुरुकृपा झाल्याशिवाय भगवंताचे अस्तित्व कळत नाही. गुरुंशिवाय भगवंत दिसत नाही. भगवंताची ओळख होण्यासाठी गुरूंची कृपा असावी लागते. गुरुंशिवाय ज्ञान नाही, ज्ञानाशिवाय आत्मा नाही. ध्यान, ज्ञान, संयम आणि कर्म ही सर्व गुरूंची देणगी आहे. तुमच्या-आमच्या परमभाग्याने आपल्या भागात आडी मल्लय्या येथील श्री दत्त देवस्थान मठ येथे परमपूज्य परमात्मराज महाराज हे दत्त अवतारी पुरुष आपल्या दैवी व्यक्तिमत्व, चैतन्यमय वाणीने लाभले आहेत. दूषित विचारांचा पगडा बाजूला सारून उत्तम ज्ञानाची शिकवण परमाब्धी ग्रंथाच्या माध्यमातून तसेच प्रवचनांमधून ते देत आहेत. मानवतावादी शिकवण मनात रुजली जात आहे. त्यामुळे अनेक भक्तांच्या मनावरील ताण कमी होऊन सुखी व आनंदमय जीवनाला मदत होत असल्याचे अनेक भक्त मोठ्या अभिमानाने, खुल्या मनाने प्रसिद्धी माध्यमाद्वारे सांगत आहेत. कुठलीही अंधश्रद्धा नाही तर, फक्त येथे अध्यात्मिक मार्गाचे मार्गदर्शन केले जाते.
मल्टीस्पेशालिटी हॉस्पिटलसाठी भाविक-भक्तांचा प्रतिसाद…
परमपूज्य परमात्मराज महाराजांनी सर्वसामान्य लोकांसाठी महाराष्ट्रातील वंदूर येथे मल्टीस्पेशालिटी हॉस्पिटलचे बांधकाम दानशूर व्यक्ती व भक्तगणांच्या मार्फत चालवले आहे. या हॉस्पिटलच्या दुसऱ्या मजल्याचा स्लॅब नुकताच पूर्ण झाला आहे. अजून बरेच काम आहे. भाविकांनी चांगल्या कामासाठी मदत करण्याचे आवाहन दत्त देवस्थान मठाने केले आहे. त्यास भाविक-भक्तांचा प्रतिसाद मिळत आहे.
सात्विक विचार ब्रम्हांडाला गवसणी घालणारे…
परमपूज्य महात्मराज महाराजांची अत्यंत साधी राहणी असली तरी सात्विक विचार मात्र ब्रम्हांडाला गवसणी घालणारे आहेत. महाराजांच्या या विचारांमुळे समाज डोळस व्हायला लागला आहे, ही मोठी समाधानाची बाब आहे. सर्वच क्षेत्रांची अचूक माहिती असणारे परमपूज्य परमात्मराज महाराज हे चालते-बोलते विद्यापीठ आहेत. गुरूंचे आशीर्वाद पाठीमागे असल्यास काहीच कमी पडत नाही. चांगली जीवनशैली कशी असावी? त्या पद्धतीने कसे जगावे? हे प्रत्यक्ष आचरणातून दाखविणारे, कलियुगात नीतिमूल्य कायम ठेवून कसे जगायचे? याचे मूर्तिमंत उदाहरण म्हणजे परमात्मराज महाराज आहेत. ज्ञानयोगी, कर्मयोगी, सुख-समृद्धीचा आणि आत्मशांतीचा मार्ग दाखवणारे ते आपले गुरु आहेत.
साक्षात परमेश्वर आणि गुरु हे दोघे एकत्र उभे राहिले तर आधी नमस्कार गुरुंना करावा, असे निर्विवादपणे सांगणारी आपली संस्कृती आहे. नेहमी गुरूंचे, सद्गुरूंचे स्थान सर्वोच्च असते. सद्गुरु ही परमसत्ता आहे. परब्रम्हच मनुष्य रूपाने प्रकटले आहे, हे सर्वांसाठी कळले पाहिजे. गुरुपौर्णिमा म्हणजे आपल्या प्रगतीचा आढावा घेणे होय. तुम्ही गेल्या वर्षात अध्यात्मिक मार्गावर पुरेशी प्रगती केली किंवा नाही? तुम्ही ज्ञानाचा उपयोग केला की नाही? या मोजमापात कमी पडल्यास आपण कुठेतरी अडकलो आहोत, याची जाणीव होते, ही देखील एक प्रगतीच आहे. म्हणूनच आपण गुरुपौर्णिमा साजरी करतो.
संपूर्ण जीवन मानवतेच्या सेवेत..
परमपूज्य परमात्मराज महाराज यांचे जीवन म्हणजे साधेपणा आणि अध्यात्मिक उन्नती हे मुख्य घटक आहेत. त्यांनी आपले संपूर्ण जीवन मानवतेच्या सेवेत अर्पण केले आहे. त्यांच्या अनुयायांमध्ये सर्व वयोगटातील व स्तरातील लोकांचा समावेश आहे, जे त्यांच्या प्रवचनांमधून प्रेरणा घेऊन आपले जीवन उन्नत करण्याचा प्रयत्न करतात. त्यांच्या प्रवचनांचे मुख्य तत्त्व म्हणजे “एकत्व आणि शांती.” होय. त्यांच्या मते, मानवतेत एकत्व आणि शांती स्थापित करण्यासाठी प्रत्येकाने आपला अहंकार बाजूला ठेवून प्रेम, सहनशीलता आणि समर्पण यांचा स्वीकार करावा. ते नेहमीच आपल्या अनुयायांना ध्यान, साधना, आणि सेवा यांचे महत्त्व पटवून देतात. त्यांच्या मते, साधनेतून मिळणारी शांतीच खऱ्या अर्थाने जीवनाला अर्थ देते.
यंदाच्या गुरुपौर्णिमे दिवशी “शिप्रोत” ग्रंथाचा प्रकाशन सोहळा...
आत्तापर्यंत या भागामध्ये सर्व क्षेत्रांमध्ये परमपूज्य परमात्मराज महाराजांनी डोंगराएवढे कार्य केले आहे. त्यांनी सर्व जाती-धर्माच्या लोकांसाठी परमाब्धि, तन्वास, वर्तेट, रस्याव, संत्पोष, महोन्नय, चेयान असे अनेक धार्मिक ग्रंथ लिहून समाजाला योग्य दिशा देण्याचे कार्य चालू ठेवले आहे. परमाब्धिच्या रूपाने शाश्वत, शुद्ध, सुखी व समाधानी जगण्यासाठी अनमोल असलेल्या परिपूर्ण ज्ञानाचा पाया घालून दिलेला आहे. अन्य ग्रंथाच्या माध्यमातून देखील अध्यात्मिक व धार्मिक प्रबोधनाचे कार्य सुरू आहे.
येत्या २१ जुलै २०२४ रोजी गुरुपौर्णिमा आहे. या दिवशी महाराजांनी नवीन लिहिलेल्या शिप्रोत या ग्रंथाचा प्रकाशन सोहळा होत आहे. हा सोहळा म्हणजे भक्तगणाला दुधात साखरच आहे, या सोहळ्याचा आपण लाभ घ्यावा असे आवाहन श्री दत्त देवस्थान मठातर्फे केले आहे.
